Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Uyarlama Davası

Vergi Usul Kanununun 359. Maddesinde vergi kaçakçılığı suçlarını ve cezai yaptırımlarını tanımlamaktadır. Madde kapsamı vergi kaçakçılığı, sahte belge düzenleme, kullanma, defter ve belgelerde tahrifat, belgelerin gizlenmesi ve yok edilmesi gibi vergi kaçakçılığı suçlarını inceler. Bu maddeler kapsamında yapılan yargılama sonucunda ise suçlu bulunan kişiye yasanın öngördüğü cezalar verilebilir.

Olay anında kanunen suç olmayan bir fiil için sonradan yasa değiştirilerek suç haline getirilmesi halinde kişiye ceza verilemez. Çünkü cezalar geçmişe yürütülemez. Ancak yeni gelen kanun sanığın lehine ise burada kanun geçmişe yönelik olarak uygulanabilir. Uyarlama yargılaması ise bu kuraldan doğmuştur. Yeni gelen düzenlemelerin eski düzenlemeye göre sanığın lehine olması uyarlama yargılaması yapılmasıdır. Yani mevcut yasal düzenlemelerin değişen koşullara ve ortaya çıkan yeni durumlara uyarlanmasıdır. Yeni gelen yasa sanığın lehine ise uyarlama davası sonucunda sanığın aldığı ceza veya hüküm değiştirilerek ve yeni yasa uygulanarak hüküm verilir.

Hükmün Kesinleşip Kesinleşmemesinin Davaya Etkisi

Uyarlama yargılaması infaza ilişkin değişiklikler getiren bir yargılamadır. Suç hükmünün verilmiş veya kesinleşmiş olup olmadığına bakılmaksızın uyarlama yargılaması yapılabilir. Yeni gelen kanun hüküm kesinleşmeden önce veya sonraki hükümler yönünden değişiklikler de getirebilir. Bu davada sadece yeni gelen kanunun sanığın lehine olup olmadığı değerlendirilir. Olayın oluş şekli, savunma ve delillere yönelik yargılama yenilenmez.

Davada Görevli Mahkeme ve Usul Kuralları

Uyarlama yargılamasında görevli mahkeme hükmü veren mahkemedir. Ceza alan sanığın mahkemeye uyarlama başvurusu yapması sonucunda veya mahkemenin kanun değişikliği halinde resen dosyalara uygulamasıyla uyarlama yargılaması başlar. Uyarlama yargılaması kural olarak duruşmalı olarak yapılır. Ancak istisnai şartlarda dosya üzerinden inceleme yapılarak karar verilebilir. Daha önce verilen kararda belirlenen cezanın hiçbir değerlendirme gerekmeyecek kadar açık olan hallerde uyarlama davasında dosya üzerinden karar verilir. Ancak yeni gelen kanunun şartlı hükümler içermesi veya duruşmalı olarak değerlendirilmesi gereken hallerde yargılama duruşmalı olarak yapılır.

Yargılaması Devam Edip, Henüz Hüküm Verilmeyenler Hakkında

Değişiklik yapılan kanunların sanık veya müdafi tarafından mahkemeden hukuki izahla beraber talep ederek uyarlamanın yapılabileceğini de hatırlatmak gerekir. Çünkü her ne kadar mahkeme değişen kanunları da takip etmek ve hüküm vermediği olaylara uygulamakla yükümlüyse de hakimin hakkınızda vereceği hükümde yanılgıya düşmemesi için kendinizi savunmanız ve size tanınan savunma hakkını kullanmanız gerekmektedir.

Hakkında Hüküm Verilmiş Ancak Kanun Yolu Sürecinde Olanlar

Bu kişiler yine hakkında hükmü vermiş mahkeme üzerinden dosyasına bakan üst mahkemelere dilekçe vererek kendisi hakkında ceza verilen somut olaya uygulanan hükümlerin değişiklik gösterdiği lehine olan hükümlerin uygulanması amacıyla dosyanın geri cezayı veren mahkemeye gönderilmesi gerektiğini belirtmelidir.

Hakkında Hüküm Verilmiş, Kesinleşmiş ve İnfaz Edilmiş Olanlar

Kişinin lehine olan yeni düzenlemeler kişinin cezası infaz edilmiş olsa dahi kendisi hakkındaki dosyaya uygulanır. Kişinin cezası infaz edilmiş olsa dahi yoksun kaldığı ve kalacağı haklar yönünden kişinin bundan sonraki hayatının etkilenmemesi için cezayı vermiş olan mahkemeden uyarlama yargılamasının yapılması talep edilmelidir. Örnek olarak daha önce hakkınızda verilmiş 3 yıl 1 ay hapis cezasının infazı tamamlanmış olsa dahi değişen düzenlemelerle alacağınız ceza 2 yılın altına düşebilir ve hakkınızda hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilebilir. Bu durumda yoksun kalınan haklar yönünden tazminat hakkınız doğar.

Uyarlama Davası ve Avukat Önemi

Bu kadar önemli sonuçlar doğuran bir yargılamada avukatın rolü kişi için çok önemlidir. Öncelikle hakkınızda verilen hükmün gerekçesi olan yasal düzenlemelerin ne ölçüde değiştiği sizin dosyanıza uygulanıp uygulanamayacağı konusunda bir avukata danışarak öğrenmelisiniz.