Miras İntikali

Miras hukuku; gerçek kişinin vefatı sonrası özel hukuk ilişkilerinin, hak ve borçlarının akıbetini belirleyen hukuk dalıdır. Miras intikali ise külli intikale dayalıdır ve mirasçılar külli haleftirler. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 599. Maddesinde benimsenen ''külli halefiyet prensibi'' uyarınca mirasçılar, mirasbırakanın ölümü ile birlikte mirası bir bütün olarak ve kanun gereğince kazanırlar. Mirasbırakanın ölümüyle birlikte, miras yolu ile intikali mümkün olan tüm haklar ve aynı zamanda borçlar herhangi bir işleme gerek kalmaksızın, bir bütün olarak mirasçılara geçer.

Yasal mirasçısı olduğunuz bir yakınınızın öldüğünü ve size bazı miras payları (nakit para, değerli madenler, gayrimenkul, araç, işletme, alacak hakları vs) kaldığını düşünelim. Uygulamada en çok karşılaştığımız hukuki problemlerden biri de mirasçıların, kendilerine miras kalan gayrimenkullerin uzun süre intikallerini yapamamaları ve hangi kamu kurumunda hangi işlemleri yapacaklarını bilememelerinden kaynaklıdır. Biz de bu yazımızda tapuda gerçekleştirilecek miras intikallerini ele alacağız.

Miras İntikali Nasıl Yapılır?

Miras intikali bedelsiz bir iktisaptır ve süreye tabi değildir. Teknik anlamda miras intikalinden anlaşılan; tapu sicilinde kayıtlı olan malikin ölümü halinde miras hakkı mahkeme ya da noterden alınmış mirasçılık belgesi ( veraset ilamı) ile belirtilen mirasçılar adına tescil edilmesi işlemidir.

Miras intikali için mirasçılardan biri ya da tümü ilgili tapu müdürlüğüne gerekli belgeler ile başvuru yapması gerekir. Mirasçılardan yalnızca birinin tapu sicil müdürlüğüne başvurması yeterlidir. Bu başvuru üzerine tapu müdürlüğü tarafından intikal işlemleri gerçekleştirilir. Günümüzde e-devlet üzerinden de başvuru yapılabilmektedir.

Mirasçı tek bir kişi olabileceği gibi taşınmaz üzerinde birden fazla mirasçı da olabilir. Dolayısıyla iki türlü intikal olabilir; elbirliği mülkiyet ya da mirasçıların paylarının belli olduğu paylı mülkiyet. Paylı mülkiyetin avantajı, paydaşların dilediğinde kendi paylarının devrini yapabilmesidir. Elbirliği mülkiyetinde bu söz konusu olmaz. Uygulamada ise kişiler genelde elbirliği intikali yapabilmektedir. Çünkü mirasçılardan herhangi birinin müracaatı yeterlidir, paylı intikal için tüm mirasçıların birlikte müracaat etmesi gerekir. Genelde elbirliği intikali yapılsa da taşınmazın satışı konusunda bir anlaşmazlık çıktığında dava yoluna başvurulur.

Tapuda Miras İntikali İşlemi Nasıl Yapılır?

Mirasçıların tapuda miras intikal işlemi başlatabilmesi için önce söz konusu taşınmaz üzerinde pay sahibi olduğunu gösteren veraset ilamını (mirasçılık belgesi) elde etmesi gerekir. Veraset ilamı noterden ya da sulh hukuk mahkemelerinden alınabilir. Burada yetkili sulh hukuk mahkemesi mirasbırakanın son yerleşim yeri mahkemesi veya mirasçının (yani sizin) yerleşim yeri mahkemenizdir.

Veraset ilamının alınmasından sonra tapu işlemleri için taşınmazın bağlı bulunduğu il ya da ilçede ilgili belediyeye gidilmesi gerekir. Taşınmazın ‘’emlak vergisi borcu’’ olmadığı ve rayiç bedelini gösteren belge (genelde ‘’emlak vergisi bildirimi’’ başlıklı olur bu yazı) alınmalıdır. Emlak vergi borcu bulunan taşınmazın vergi borcunun ödenmesi gerekir.

Mirasçılardan bir veya birkaçının Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı değilse veya başka bir ülkede ikamet ediyorsa yine veraset ilamı Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından verilir. Yani mirasçılar arasında bir yabancılık unsuru söz konusuysa veraset ilamı noterden alınamaz.

Veraset ilamı yukarıdaki şartlar sağlanması halinde, her zaman alınabilir. Veraset ilamı almanın bir süresi yoktur. Murisin vefatından sonra herhangi bir tarihte alınabilir. Veraset ilamı mirasçıların, miras üzerindeki hak, sorumluluklarını ve mirasçılar arasındaki oranı belirlediği için bu belge olmadan veraset beyannamesi verilemez. Veraset beyannamesi verilmemesi halinde özel usulsüzlük cezası söz konusu olmaktadır.

Bu işlemlerden sonra veraset ve intikal vergi dairesine gidilmelidir. Veraset ve intikal vergisi ödendikten sonra ‘’ilişiğin kesildiğine dair belge’’ alınmalıdır.

Kanunen intikal için ilişik kesme zorunlu değildir. İntikal yapılmalı ve beyanlar hanesine vergi ilişiğinin kesilmediği yazılmalıdır daha sonra satış olacağı vakit ilişik kesme belgesi alınabilir. Ancak uygulamada tapu müdürlükleri bu belgeyi istemektedir.

Bu işlemler tamamlandıktan sonra gerekli tüm belgeler ile mirasçılar tapu müdürlüğüne başvuru yapmalıdır. Böylece kendi adlarına taşınmazın tescilini isteyebilirler.

Başvurunun tamamlanması ile birlikte tapu sicil müdürlüğü tarafından intikal işlemleri gerçekleştirilir. Mirasçılar yani yeni malikler adına bir tapu düzenlenir. Miras kalan taşınmazın tapu harcı bulunmaz.

Tapu müdürlüğü tarafından yalnızca döner sermaye ücreti istenir. Döner sermaye bedeli 2023 yılı için 1298,5 TL’dir.

Veraset Beyannamesi Verme Süresi ve Süresinde Verilmeyen Beyannamenin Sonuçları Nelerdir?

Ölümden sonra veraset ve intikal vergisi için veraset beyannamesi verilme süresi;

• Muris Türkiye’de vefat etti ise ve varisler Türkiye’de ise 4 ay içinde veraset beyannamesi verilmelidir.

• Muris Türkiye’de vefat etmiş ancak mirasçılar yurtdışında ise 6 ay içinde veraset beyannamesi verilmelidir.

• Muris yurtdışında vefat etmiş ancak mirasçılar Türkiye’de yaşıyor ise 6 ay içinde veraset beyannamesi verilmelidir.

• Muris yurtdışında vefat etmiş ve mirasçılarda Yurtdışında ise 4 ay içinde veraset beyannamesi verilmelidir.

• Muris yurtdışında vefat etmiş ve mirasçılar da başka bir yabancı ülkede yaşıyor ise 6 ay içinde veraset beyannamesi verilmelidir.

• Tapuda Hangi Belgeler İstenir?

• İntikali talep edilen taşınmazın varsa tapu senedi yoksa taşınmaz malın ada ve parsel numarasını belirtir belge ya da mirasçılardan birinin sözlü beyanı.

• İntikal talebi olan mirasçının kimliği ya da işlem temsil ile yapılacaksa o kişinin temsil belgesi (vasilik / vekaletname)

• Fotoğraf.

• Veraset ilamının ( mirasçılık belgesi) aslı ya da noter onaylı örneği.

• Tebligat üzerine yapıştırılmak üzere pul.

• Veraset ve intikal vergilerinin ödendiğine dair belge.

• Taşınmaz ile ilgili belediyeden emlak vergisinin ödendiğine dair belge.

• İntikal işlemlerini gerçekleştirmek istediğimiz taşınmaz bir mesken ise tapu müdürlüğüne başvuru aşamasında güncel deprem sigorta poliçenizin (DASK) bulunması da gereklidir.

E-devlet Üzerinden Tapu İntikal İşlemleri Nasıl Yapılır?

Miras intikali için mirasçılardan birinin veya tümünün ilgili tapu müdürlüğüne gerekli belgeler ile başvurması gerekir. Bu başvuru üzerine tapu müdürlüğünce intikal işlemlerinin gerçekleştirilmesi suretiyle miras intikali yapılır. Ayrıca artık e-devlet üzerinden tapu intikali işlemleri için webtapu.tkgm.gov.tr adresine erişim sağlanarak tapu intikali için öngörülen talimatlar yerine getirilerek başvuru yapılabilmektedir.

2024 YILI VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ TARİFESİ

Matrah	Veraset İntikallerinde Vergi Oranı	İvazsız İntikallerde Vergi Oranı
İlk 1.700.000 TL için	%1	%10
Sonra gelen 4.000.000 TL için	%3	%15
Sonra gelen 8.700.000 TL için	%5	%20
Sonra gelen 17.000.000 TL için	%7	%25
Matrahın 31.400.000 TL’yi aşan bölümü için	%10	%30

Miras yoluyla intikalde vergi oranı ise 2024 yılı veraset ve intikal vergisi tarifesi belirlenmekte olup matraha göre değişiklik göstermektedir.

Bununla birlikte muristen mirasçılara intikalde 492 sayılı Harçlar Kanununa ekli (4) sayılı tarifenin 3/b pozisyonuna göre taşınmazların ve sınırlı ayni hakların intikalinden tapu harcı yoktur.

Araç Ya Da Bankada Para Miras Kaldıysa?

Bu yazımızın konusu miras intikalinin tapudaki işlemler için olan kısmı ile ilgili olmasına rağmen bu konuya da kısaca değinmekte fayda görüyoruz.

Aşağıda sayılan belgeler ile birlikte herhangi bir mirasçının veya tüm mirasçıların trafik tescil kuruluşuna müracaat etmesiyle araç intikali yapılır:

• Veraset ilamı (Mirasçılık Belgesi)

• Veraset intikali yönünden borcu olmadığını gösterir belge

• ZMMS

• İlgili araca ait tescil ve trafik belgeleri

• Trafik tescil ve müracaat işlem formu

• Aracın muayenesini gösteren belge

Bankadaki para bakımından ilk önce bankadan ne kadar bakiyesi olduğunu gösteren yazı alınmalı, o meblağ beyannamede beyan edilmelidir. Veraset ilamı ve vergi dairesinden alınan ilişik kesme (vergi borcu yoktur) yazısı ile beraber noterden araç devir işlemi gerçekleştirilebilir, bankalardan da para aktarımı yapılması istenebilir.

Miras İntikali Yapılmazsa Ne Olur?

Tapu intikal işlemleri mirasçılar tarafından iki yıl içinde yapılmazsa, Tapu Sicil Müdürlüğü yetkili Sulh Hukuk Mahkemesinden mirasçılık belgesi alıp mirasçılar adına tescil işlemi yapabilmektedir.

Tavsiye: Avukatın Önemi

Veraset ve intikal işlemleri taşınır yahut taşınmaz fark etmeksizin bir süreye tabi değildir. Mirasçılar bu işlemi istedikleri zaman yapabilmektedir. Yazımızda izah etmeye çalıştığımız şekliyle miras intikali genel hatları ile sıralanmıştır. Fakat somut olayın koşulları farklı işlemlerin yerine getirilmesini gerektiriyor olabilir. Dolayısıyla bu gibi süreçlerde teknik ve hukuki danışmanlık gerektiren bilgiler bulunmaktadır. Sürecin tayin edeceğiniz alanında uzman bir avukat aracılığıyla yürütülmesi işlemlerinizin hem hatasız hem de daha bilinçli şekilde yürütülmesini sağlayarak, zaman bakımından da kısa sürede sonuca ulaşmanız sizin lehinize olacaktır.