İnternet üzerinde yer alan pek çok farklı içeriğe, habere veya sosyal medaya gönderileri hakkında çeşitli sebeplerle erişimin engellenmesi veya içeriğin kaldırılması yönünde karar alınabilmektedir. Bu kararları alabilmek için bazı şartlar olmakla birlikte esas olarak karara konu olan içeriğin hukuka aykırılık teşkil etmesi gerekmektedir. Hukuka aykırı olan içerikler hakkında adli veya idari mercilerden ya da söz konusu içeriğin barındırıldığı platformun içerik sağlayıcısından ya da yer sağlayıcısından bu içeriğin kaldırılması ya ada erişimin engellenmesi talep edilebilecektir.
Erişim Engeli Nedir?
Erişim Engeli, internet üzerinde yer alan herhangi bir içeriğe ulaşımı kısıtlayan bir teknik müdahale biçimidir. Bu, belirli bir web sitesine, sayfaya, çevrimiçi materyallere veya diğer çevrimiçi kaynaklara girişi önleme pratiği anlamına gelir. Erişim engeli genellikle bir dizi farklı teknoloji ve yöntem kullanılarak uygulanır. Bu yöntemler genellikle IP adresi engelleme, DNS zehirlemesi, URL filtreleme veya derin paket inceleme (DPI) gibi teknolojileri içerir.
Bu tür bir kısıtlama genellikle devlet düzeyinde uygulanıldığı ifade edilse de özel sektör de bu tür kısıtlamaları yapma yetki bulunmakta hatta bazı durumlarda bu kısıtlamaları yapmak zorundadır.
Erişim engeli, aşağıda detaylı olarak ele alınacak olsa da özetle; kamu düzeni, çocukların çevrimiçi güvenliği, çeşitli hukuka aykırılıklar veya telif hakkı ihlalleri gibi konulardan ötürü yapılan teknik bir müdahaledir.
İçeriğin Kaldırılması Nedir?
İçeriğin kaldırılması, internet üzerinde yer alan belirli bir içeriğin yayınlayan veya barındıran sağlayıcılar tarafından tamamen yayından çıkarılarak erişilemez hale getirilmesi işlemidir. Bu işlem, içeriğin tamamen silinmesi şeklinde gerçekleştirilir. İçeriğin kaldırılmasının temel amacı, belirli bir içeriğin internet üzerindeki varlığını sonlandırmaktır.
İçeriğin kaldırılması işlemi, kullanıcıların bu içeriğe erişimini tamamen engellemeyi amaçlar. İçeriğin kaldırılması işlemi, çeşitli sebeplerle gerekebilir. Bu nedenler genellikle içeriğin hukuka aykırı olması, telif hakkı ihlallerine neden olması, hassas veya kişisel bilgiler içermesi veya belirli politika ve kurallara aykırı olması şeklinde olabileceği gibi aşağıda detaylı olarak ele alınacaktır.
Hukuka Aykırı İçerik
Erişim Engeli ve İçeriğin Kaldırılması 5651 sayılı kanun ile düzenlenmiştir. Bu kanun kapsamında bazı hallerde internet üzerinde yer alan içeriklerin kaldırılması veya erişimin engellenmesi sağlanabilecektir. Bunun sağlanabilmesi için ilgili içeriğin hukuka aykırı olması gerekmektedir. Hukuka aykırı içerik doğrudan bir kişinin özel hayatını gizliliğinin ihlal edilmesi, kişilik haklarınının ihlal edilmesi, söz konusu içeriğinin kanunuda sayılan suçlardan olması halinde hukuka aykırı içerik olarak değerlendirilebilir. Bu hallerde söz konusu kararlar alınarak ilgili içeriğe ulaşılması engellenmiş olacaktır.
Suçlar
Erişim engeli veya içeriğin kaldırılması kararına konu edilecek içeriğin aşağıda yer alan suçlardan bir veya birden fazlasının oluştuğuna ilişkin yeterli şüphe varsa bu halde erişim engeli veya içeriğin kaldırılması kararı alınabilecektir. Suçlar ise şu şekildedir:
İntihara yönlendirme
Çocukların cinsel istismarı
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma
Sağlık için tehlikeli madde temini
Müstehcenlik
Fuhuş
Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçları,
Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar,
Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar,
Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununun 27 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan suçlar.
Kişilik Haklarının İhlali
Kişilik haklarının ihlali durumunda, suçun oluşması her zaman gerekli değildir. Kişilik hakkı, bir bireyin toplumda saygı görme ve kişiliğini özgürce geliştirme hakkını içerir. Bu, bir kişinin yaşam, sağlık, beden bütünlüğü, özgürlükler, namus, şeref, onur, isim, resim, özel yaşam ve sırlar gibi kişiliğine bağlı hakları ve bu değerlerin korunmasını da içerir. Kişinin kişiliğini oluşturan ve onu insan yapan maddi ve manevi tüm değerlere, özellikle yaşam, beden bütünlüğü, sağlık, onur, saygınlık, özel yaşamın gizliliği, söz, resim, ad, eser, özgürlük ve ekonomik hareket serbestliği gibi haklara da vurgu yapılır. Bu kapsam dahilinde internette yer alan içerik dolayısıyla kişilik hakkının ihlali söz konusu ise erişim engeli veya içerik kaldırılması kararı gündeme gelebilecektir.
Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali
Özel hayatın gizliliği de her ne kadar kişilik hakkı kapsamında yer alsa da kanun koyucu özel hayatın gizliliği hususunda ayrı bir ihtimam göstererek özel olarak düzenlemiştir. Buna göre internet üzerinde yer alan içerik kişinin özel hayatını ihlal ediyorsa yine ilgili içerik hakkında erişim engeli veya içerik kaldırılması kararı verilebilecektir.
Kamu Yararı
Kamu yararı sebebiyle içerik kaldırılabilmesi için söz konusu içeriğin hukuka aykırılık teşkil etmesine gerek yoktur. 5651 sayılı kanunun 8/A maddesinde yer alan düzenlemeye göre, yaşam hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması, millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması sebeplerinden bir veya bir kaçına bağlı olarak hâkim veya gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde, Cumhurbaşkanlığı veya millî güvenlik ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi veya genel sağlığın korunması ile ilgili bakanlıkların talebi üzerine Başkan tarafından internet ortamında yer alan yayınla ilgili olarak erişim engeli veya içeriin kaldırılması kararı verilebilecektir.
Erişimin Engellenmesi ve İçeriğin Kaldırılması İçin Şartlar Nelerdir?
Erişim engeli veya içeriğin kaldırılması kararının alınabilmesi için öncelikle yukarıda detaylı olarak izah edildiği üzere şu durumlar meydana geldiğinde ilgililer tarafından talep edilmekle yetkiili hakim veya başkan tarafından bu karar verilebilecektir:
İnternet Üzerindeki İçerik ile Suç işlenmiş Olması
Kişilik Hakkının İhlal edilmiş olması
Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmiş olması
Kamu Yararı
Yukarıda sayılan durumlar haricinden bir şart söz konusu değildir.
Erişimin Engellenmesini ve İçeriğin Kaldırılmasını Kimler Talep Edebilir?
Erişim engeli ve içeriğin kaldırılması talebi kişilik hakkı ve özel hayatın gizliliği ihlal edilmesi halinde kişilik hakkı ve özel hayatının gizliliği ihlal edilen kişi talep edebilmektedir. Diğer durumlarda ilgili olduğu ispat eden her kişi talep edebileceği gibi karar verme yetkisi hakimdedir. Söz konusu içerik suç teşkil ediyorsa soruşturma esnasında gecikmesinde sakınca olan durum haricinde hakim ancak gecikmesinde sakınca olan bir durum varsa savcı karar verecek olmakla birlikte yine hakim onayına tabidir. Kovuşturma aşamasında ise karar mahkeme tarafından verilebilecektir. Burada da dosya tarafları talep edebileceklerdir. Kamu yararından bahisle erişim engeli söz konusu ise yine vatandaşlar hangi sebeple erişim engeli veya içeriğin kaldırılmasını talep edeceklerini izah etmekle birlikte burada sulh ceza hakimlikleri ve BTK Başkanı bu kararı verebileceklerdir. Ayrıca kamu yararından bahisle ilgili bakanlık tarafından talep edilmesi halinde BTK başkanı bu kararı verebilecektir.
Erişimin Engellenmesini ve İçeriğin Kaldırılmasını Kararını Nereden Talep Edilebilir?
Erişim engeli veya içeriğin kaldırılmasına ilişkin talep her somut olay özelinde ayrı ayrı değerlendirilmelidir. Ancak çoğunlukla muhatap olunan ve çoğu erişim engeli ve içerik kaldırılması kararını Sulh Ceza Hakimlikleri tarafından verilmektedir. Sulh Ceza Hakimlikleri haricinde eğer suça konu bir içerik söz konusu ise ve kovuşturma aşamasında ise mahkemeden bu talepte bulunulabilecektedir.
Erişim engeli ve içerik kaldırılması talebi Bilişim Teknolojileri Kurumu’ndan talep edilebileciği gibi ayrıca talebe konu web sitesinin içerik sağlayıcısından veya yer sağlayıcısından da talep edilebilecektir. İçerik Sağlayıcı’dan veya yer sağlayıcıdan da talep edilebilecektir. İçerik sağlayıcı, internet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek veya tüzel kişilerdir. Yer sağlayıcı ise hizmet ve içerikleri barındıran sistemleri sağlayan veya işleten gerçek veya tüzel kişilerdir. Bu kişilerin kim olduğunu öğrenmek için ise web sitesinin http://www.örneksite.com şeklinde yer alan web site adresini Bilişim Teknolojileri Kurumunun hizmeti olan https://internet.btk.gov.tr/sitesorgu/ adresinden öğrenilebilecektir. Bu sorgu neticesinde ilgili gerçek veya tüzel kişilerden talepte bulunabilecektir.
Erişim Engeli Kararına İtiraz
Erişim engeli veya içeriğin kaldırılması kararları kesin kararlar değildir. Bu kararlara karşı itiraz kanun yolu mümkündür. Bunun için 7 gün içerisinde kararı veren hakimliğe dilekçe vermek suretiyle yapılmalıdır. İtiraz neticesinde yapılacak inceleme ile itiraza konu karar kaldırılabilecektir. İnceleme neticesinde verilecek karar ise nihai karar olup itiraza tabi değildir.
Avukatın Önemi
İnternet içeriklerinin kaldırılması veya erişimin engellenmesi gibi karmaşık ve hukuki teknik süreçleri barındırdığı için avukat desteği önemlidir. Hukuka aykırı içeriklerin tespitinden, yer ve içerik sağlayıcılarına yapılan başvurulara, mahkemeye başvurulardan kararların uygulanmasına kadar pek çok adımda deneyimli bir avukatın yardımı hayati önem taşır. Avukatın deneyimi ve bilgisi sayesinde, bu süreç hızlandırılabilir ve lehe sonuçlar daha etkin bir şekilde elde edilebilir.
ความคิดเห็น