Göçmen Kaçakçılığı

Göçmen Kaçakçılığı Suçu Nedir?

Türk Ceza Kanunu 79 uncu maddesinde düzenlenen göçmen kaçakçılığı suçu, bir kimsenin yasal olmayan yollardan ve maddi menfaat elde etmek amacıyla bir yabancıyı ülkeye sokması veya ülkede kalmasına imkân sağlaması ya da Türk vatandaşı veya yabancının yurt dışına çıkmasına imkân sağlamasıdır. Bu suçu işleyen kişi hakkında beş yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ve bin günden on bin güne kadar adlî para cezası verilir.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Menfaat Nedir?

Göçmen kaçakçılığı suçunun sabit olması için “maddi menfaat elde etmek” şarttır. Bir diğer ifadeyle bu suç tipi özel kast ile işlenebilen suçlardandır. Failin menfaat elde amacı yoksa suçun sabit olmayacağını ifade etmek gerekir. Burada menfaat doğrudan veya dolaylı olabilir. Menfaat elde eden kişi doğrudan fail olabileceği gibi failin yönlendirmesiyle üçüncü bir kişi de olabilir.

Diğer yandan maddi menfaat elde edilmemiş olsa bile mağdurla fail arasında menfaat hususunda anlaşma varsa menfaat elde edilmiş sayılır. Örneğin, bir yabancıyı yurt dışına belli bir miktar para karşılığında çıkarmak için anlaşan kişi parayı henüz almamışsa bile menfaati elde etmiş kabul edilecektir.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Teşebbüs Aşamasında Kalması

79 uncu maddenin birinci fıkrasının son cümlesine göre, suç teşebbüs aşamasında kalmış olsa bile suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur. Suçun teşebbüs aşamasında kalması bir indirim sebebi olarak da görülmemiştir. Örneğin, İstanbul’dan Bodrum’a, oradan da yurt dışına çıkacak kişiyi İstanbul’dan aracına bindiren kişi karayolunda yakalanmış olsa bile sanki kişiyi yurt dışına kaçırmış gibi ceza alır. Ancak Yargıtay 4. Ceza Dairesi’nin 2021/25284 E., 2022/20331 K. ve 19.10.2024 tarihli kararında ifade edildiği gibi teşebbüs aşamasına dahi ulaşmayan salt hazırlık hareketi olarak nitelendirilebilecek eylemlerin varlığı durumunda fail hakkında ceza verilemeyecektir. Örneğin, sahil kenarında göçmenleri bekleyen ve botu şişirmeye başlayan fail hakkında göçmenlerin henüz olay yerinde olmaması durumunda ceza verilemez (Yargıtay 18. Ceza Dairesi’nin 2020/970 E., 2020/7492 K. ve 16.06.2020 T. Kararı).

Göçmen Kaçakçılığı Suçunun Nitelikli Halleri Nelerdir?

79/2’ye göre; suçun, mağdurların; hayatı bakımından bir tehlike oluşturması veya onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi cezanın artırılma sebebidir. Bu halde failin cezası yarısından üçte ikisine kadar artırılır.

79/3’e göre; suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi cezanın artırılma sebebidir. Suçun birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde failin cezası yarısına kadar; örgüt faaliyeti kapsamında işlenmesi halinde yarısından bir katına kadar artırılır.

79/4’ göre ise; suçun bir tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, tüzel kişi hakkında bunlara özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur.

Göçmen Kaçakçılığı Suçunda Şikâyet, Dava Zamanaşımı, Uzlaşma, Etkin Pişmanlık HAGB, Erteleme ve Adli Para Cezasına Çevirme, Görevli Mahkeme Konuları

Göçmen kaçakçılığı suçu şikâyete tabi suçlardan değildir. Dava zamanaşımı 15 yıl olup bu süre içinde suçun işlendiğinin yetkili makamlarca öğrenilerek soruşturulması ve suç sabit ise faile mahkemece verilen cezanın kesinleşmiş olması gerekir. Bu suçta mağdur toplum olduğundan uzlaşma müessesesi söz konusu değildir. Aynı şekilde Kanun’da etkin pişmanlık hükümlerine de yer verilmemiştir.

Göçmen kaçakçılığı suçunda olduğundan hükmün açıklanmasının geri bırakılması şeklinde bir karar verilemez. Aynı şekilde verilen cezanın ertelenmesi veya adli para cezasına çevrilmesi mümkün değildir.

Göçmen kaçakçılığı suçunun kovuşturması asliye ceza mahkemeleri tarafından yapılır.